Uzay sondası, Dünya'nın çekim alanından kurtulup, Ay'a, diğer gökcisimlerine, gezegenlerarası ya da galaksilerarası uzay boşluğuna gönderilerek veri toplamaya yarayan robotik uzay aracı ve bu aracın yerine getirdiği göreve verilen addır. Halihazırda etkin durumda yaklaşık 20 uzay sondası görev yapmaktadır. Şu an uzayda sondası bulunan ülkeler ve birlikler, Rusya, Ukrayna, ABD, AB, Japonya, Hindistan ve Çin'dir.
Bir gezegen ya da astronomik varlık için uzaya gönderilen sondanın yaptığı görev, "alçak uçuş", "darbe", "yörünge" ya da "iniş" olarak adlandırılır. Alçak uçuş görevi en kolay tamamlanan görev türü olarak bilinmektedir. Bunun nedeni, darbe görevinde gerekli doğru ölçümlere gerek duymaması ve yörüngeye girmek için gerekli itici gücü harcamak zorunda olmamasıdır. İniş görevi yapan sondalar ise üzerine indikleri astronomik varlığa çeşitli izciler bırakırlar.
Sondanın yörüngesi Dünya'nın etki alanından çıkmasının ardından Güneş tarafından belirlenir. Farklı bir gezegene yönelmek için uygulanacak en basit yöntem bir Hohmann aktarım yörüngesine girmektir. Yerçekimsel sapan gibi daha karmaşık yöntemler daha verimlidir ancak bunlar sondanın aktarım süresini uzatır. Çok az itici güç gerektirmesine karşın uzun zaman alan farklı bir yöntem ise Gezegenlerarası Taşıma Ağı üzerindeki bir yörüngeye geçmektir.
Luna 1:
İlk kısmen başarılı uzay sondası denemesi, Ay üzerinde
alçak uçuş görevi yapan Sovyet Luna 1dir.
1959'da fırlatılan Luna 1 Dünya'nın kurtulma
hızını aşarak83' saatte Ay yüzeyinin hemen
üstünde 5995 km yol almıştır. Sondanın asıl görevi Ay
üzerine çarparak "darbe" türünde bir görevdi fakat
Dünya yörüngesinden ayrılmadan önce üst bölümün
arızalanması nedeniyle ateşlenme gecikti ve aslen çarpmak için gittiği
Ay'ı ıskalayarak teknik olarak görevini başaramamıştır. Buna rağmen elde
edilen bilgiler ve Dünyadan 115 km uzaklıkta Sodyum
gazı ile yaptığı deneyle yapay
kuyrukluyıldız oluşturarak verdiği bilgiler
de göz önüne alındığında görevi kısmen tamamlayabilmiştir denilebilir.
Aynı zamanda Güneş etrafında yörüngeye oturan ilk
insan yapımı nesnedir. Şu an ise yörüngesi Dünya ile
Mars arasındadır.
Venera 7:
Sovyetler Birliği'nin 1970'te
Venüs'e gönderdiği Venera 7,
başka bir gezegene başarılı bir şekilde yumuşak iniş yapan ve başka bir
gezegenden Dünya'ya veri gönderen ilk uzay aracı olmuştur.
Huygens sondası:
Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından
yaratılan Huygens sondası,
Satürn'ün uydusu Titan'a
yönelik Cassini-Huygens görevinin bir
parçasıydı. Huygens, yörüngeyi turlamakla görevlendirilen
Cassini'den 25 Aralık 2004'te ayrıldı ve 14 Ocak 2005'te Titan'a indi.
Huygens, Dünya'ya şu ana dek 350 fotoğraf göndermiştir.
Spirit ve Opportunity:
Mars Keşif İzcileri
Spirit ve
Opportunity
Mars yüzeyini ve gezegenin
jeolojik yapısını incelemek amacıyla Mars'a
indiler. 2003'te fırlatılan ve 2004'te hedeflerine ulaşan bu izciler 24
Ocak 2007 itibarıyla uzaydaki üçüncü yıllarını tamamladılar.
Opportunity 6 Şubat 2007 tarihine dek Mars yüzeyinde 10 km
ilerlemiştir.1
[[Dosya:Voyager 1 entering heliosheath
region.jpg|küçükresim|sol|Voyager 1 ve Voyager 2**nin
konumları]]**Voyager 1*:*'
Voyager 1 5 Eylül 1977'de fırlatılmış olan
733 kg'lık bir sondadır. Halihazırda işlevsel olan bu sonda
NASA'nın şu ana dek gerçekleşen en uzun soluklu görev
projesidir. Jüpiter ve
Satürn'ü ziyaret etmiş olan Voyager 1 bu
gezegenlere ait ayrıntılı fotoğrafları Dünya'ya gönderen ilk sonda olma
unvanını da taşımaktadır.
Voyager 1, Dünya'dan en çok uzaklaşan insan yapımı araçtır. Sondanın 9 Mayıs 2008 tarihi itibarıyla Güneş'ten uzaklığı 15,89 terametre (15,89 metre, 15,89 km, 106,26 AU, 14,72 ışık saati, 9,87 milyar mil)dir. Voyager 1'in gönderdiği sinyaller Dünya'ya 14 saatte ulaşmaktadır. Voyager 1 ve Voyager 2 Güneş'in kurtulma hızını aşmıştır. Bu nedenle, sondaların üzerinde bulunduğu yörünge onları Güneş Sistemi'ne döndürmeye yetecek güçte değildir.
Voyager 1, Voyager 2, Pioneer 10 ve Pioneer 11 galaksilerarası sondalardır.
Orijinal kaynak: uzay sondası. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page